TU NALEŻY SIĘ WŁAŚCIWE MOTTO
Elle parlait en phrases sobres | De la révolution d'octobre | Je pensais déjà | Qu'après le tombeau de Lénine | On irait au café Pouchkine | Boire un chocolat.
Natalia w zwięzłych słowach opowiadała o Rewolucji Październikowej. I już myślałem, że z Mauzoleum Lenina pójdziemy sobie do café "Puszkin" na gorącą czekoladę.
Gilbert Bécaud, Nathalie
Depardieu nazwał Rosję Wielką Demokracją, a Krystian Lupa tłumaczy żabojadom, że żyje w III Rzeszy. Wszystko to w wywiadzie z końca listopada, pod pięknym tytułem: „W Polsce kultura stała się dla władzy wrogiem”, który został opublikowany w internetowym „Le Figaro” w ostatni piątek (tak, równolegle z wydarzeniami w sejmie).
Wstępem do wywiadu jest opis owacji, jaką zgotowano w Odeonie polskim aktorom, którzy po spektaklu publicznie zakleili sobie usta plastrem, „żeby ukazać sposób, w jaki władze polskie traktują kulturę i sztukę”. A potem… Cytuję:
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
To Mistrz. Mistrz w sile wieku i międzynarodowego promieniowania swojej sztuki. Wielki artysta […]. Spotykamy się na zalanej słońcem loży Odeonu, z widokiem na Ogród Luksemburski, gdzie lubi się przechadzać myśląc o Rilkem i „Pamiętnikach Malte-Lauridsa Brigge”. Mówi jasno i zwięźle o sytuacji artystów i kultury w swoim kraju. Jego przenikliwość, jego nieustępliwość pozwalają mu naszkicować obraz niezwykle ciemny. Jednak nie traci nadziei. […]
[LE FIGARO] Czy wielu artystów nie może tworzyć, czy wielu instytucjom nałożono kaganiec?
[LUPA] Tak. Tu ważę słowa. W Polsce kultura stała się dla władzy wrogiem. Można by rzec więcej co do sposobu nakładania ograniczeń na artystów i twórczość. Mogę powiedzieć, że są to maniery [rodem z] III Rzeszy, a kiedy słucha się wypowiedzi ministra kultury, uderza ich podobieństwo do wypowiedzi czasów nazistowskich. Mówi się, że wolność artystyczna nie będzie deptana, a jednak czyni się to. Wszędzie tam, gdzie miały miejsce manifestacje sztuki postępowej, awangardy, wszystko zostało zniszczone, zakneblowane [dosłownie: nakłada się kaganiec]. Uderzającym przykładem jest to, co stało się w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Zastosowano parodię procedury, aby mianować [dyrektorem] osobę, która nigdy nie była zainteresowana teatrem i która została wybrana przez siły polityczne. [tłum. JK]
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Następuje opis sytuacji w „Polskim”, potem zastrzeżenie, że w Warszawie jeszcze się tak źle nie dzieje, bo stołeczna pani prezydent nie należy do PiSu i broni jej prawo, ale wiadomo, że w takich wypadkach PiS będzie starał się zastosować jakiś wybieg, na przykład zarząd komisaryczny: „To są mechanizmy stanu wojennego” („Ce sont des mécanismes d'un état de guerre…).
Panu Lupie gratuluję. I dziękuję. Ja też mam nadzieję. Tylko na co innego.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
CYTATY Z PUBLIKACJI FRANCUSKIEJ & LINK:
Krystian Lupa : «En Pologne, la culture, voilà l'ennemi pour le pouvoir»
Par Armelle Heliot Publié le 16/12/2016 à 12:17
C'est un maître. Un maître dans la force de l'âge et le rayonnement international de son art. Un grand artiste […] On le retrouve à Paris. Dans la loge inondée de soleil de l'Odéon, avec vue sur le jardin du Luxembourg où il aime se promener en pensant à Rilke et aux Cahiers de Malte Laurids Brigge, il parle avec clarté et fermeté de la situation des artistes et de la culture dans son pays. Sa lucidité, son intransigeance, le conduisent à brosser un tableau très noir. Mais il ne perd pas espoir. […]
[LE FIGARO] Beaucoup d'artistes sont empêchés, des institutions muselées?
[LUPA] Oui. Je pèse mes mots. En Pologne, la culture, voilà l'ennemi pour le pouvoir. On pourrait aller plus loin dans ce qu'évoque la manière de juguler les artistes, la création. Je peux dire que ce sont les manières du 3ème Reich et lorsque l'on entend les discours du ministre de la culture, on est saisi par leur ressemblance avec ceux de l'époque nazie. On dit que l'on ne va pas piétiner la liberté artistique, mais on le fait quand même et partout où s'exprimait un art progressiste, une avant-garde, tout est détruit, muselé. Ce qui s'est passé cet été au Théâtre Polski de Wroclaw est à cet égard, hélas, un exemple frappant. Une parodie de procédure pour nommer une personne que le théâtre d'art n'a jamais intéressé et qui a été choisi par les autorités politiques. [...]
Traduction des propos de Krystian Lupa pour Le Figaro, Agnieszka Zgieb
Komentarze