...zapraszam na JUTRO na 18.00 do Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, na prezentację, obgadanie i ośpiewanie Gorzkich żalów po francusku - w niezwykłym przekładzie prof. Anny Drzewickiej (szczegóły poniżej)...
Te dwie publikacje Gorzkich żalów – polska i francuska – starają się, wespół z innymi, pojawiającymi się ostatnio wydawnictwami, zapełnić pewną dotkliwą lukę niewiedzy i pobłażania wobec naszych dawnych arcydzieł, wciąż aktualnych, a wciąż trwających w półcieniu.
Tak. Może dziwić fakt, że Gorzkie żale były przez ostatnie dwa stulecia traktowane często z pobłażaniem, jako nabożeństwo „dla ludu”, rzewne, prymitywne i pozbawione większej wartości literackiej. Sam święty papież Jan Paweł II doznał za młodu olśnienia, odkrywając „głębię teologicznej treści” „ludowych” pieśni nabożnych, których z początku nie doceniał, a które przecież wcale nie są „ludowe” w sensie, jaki powszechnie nadaje sie temu słowu. Tak jednak – deprecjonująco – jeszcze całkiem niedawno (no, przed paroma dekadami) taksowano całą, a zwłaszcza nabożną spuściznę późnego polskiego baroku vel epoki saskiej. Dopiero od pewnego czasu poczęto ją doceniać i badać tak, jak na to zasługuje (skądinąd fakt ten wciąż nie przebił się ani do powszechnej świadomości, ani do szkolnych podręczników, ani tym bardziej do nauczycieli języka polskiego). Co za tym idzie, mimo niezliczonych wręcz wydań użytkowych bardzo długo brakowało porządnego wydania tekstu Gorzkich żalów (zresztą pełnego, krytycznego wydania nadal nie ma – przygotowana przeze mnie edycja jest pod tym względem skromną transliteracją). Oto jedna z bolesnych i, niestety, jakże licznych edytorskich luk naszej kultury.
A tymczasem Matka Boska stoi pod Krzyżem – stoi tekstem Gorzkich żalów, skrzyżowanym z wcześniejszym Stabat Mater Giacopone da Todi w jego staropolskim przekładzie pióra księdza Stanisława Grochowskiego. Jednak w roku 1707 z lamentu zrobił się przejmujący dialog, gdzieniegdzie wciąż jeszcze śpiewany tak, jak trzeba – naprzemiennie przez kobiety i mężczyzn:
Ach, ja Matka boleściwa Ah ! moi, Mère Douloureuse,
Pod Krzyżem stojąc smutliwa, Sous la Croix si malheureuse,
Serce żałość przejmuje. La tristesse emplit mon cœur !
O Matko! niechaj prawdziwie, Ô Mère ! que je persiste
Patrząc na Krzyż żałośliwie, À fixer d’ un regard triste
Płaczę z Tobą rzewliwie! La Croix, pleurant de douleur !
Jużci, już moje kochanie, Ah ! voici venir son heure :
Gotuje się na skonanie: Il faut que mon Enfant meure !
Toć i ja z Nim umieram! Avec Lui, moi, je me meurs !
Pragnę, Matko, zostać z Tobą, Mère, là, sous cette Croix,
Dzielić się Twoją żałobą Que je partage avec Toi
Śmierci Syna Twojego. La mort de ton Fils aimé !
LINKI dodatkowe
1. L’ENREGISTREMENT : CONVERSATION TRISTE AVEC LA MÈRE DOULOUREUSE| https://www.youtube.com/watch?v=UPQWpsPW7sw
2 . LE FILM « CHANTEZ AVEC NOUS LES PLAINTES AMÈRES » | https://www.youtube.com/watch?v=K1CRQyxQoCc&feature=youtu.be
ZAPRASZAM NA SPOTKANIE:
Wokół Gorzkich żalów
po polsku i po francusku
czyli arcydzieło i jego przekład
środa 16 III 2016, godz. 18.00
Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
stary gmach (wejście od Placu Wolności)
W spotkaniu wezmą udział: Barbara Judkowiak, Anna Loba, Jacek Kowalski, Wiesław Malinowski (profesorowie UAM z Instytutów: Filologii Romańskiej, Filologii Polskiej i Historii Sztuki)
Przewidujemy wspólne wykonanie fragmentów francuskich i polskich Gorzkich żalów.
- - - - - - - - - - - - - - - -
Les Plaintes amères
en polonais et en français
La traduction d'un chef-d'œuvre
Bibliothèque Raczyński à Poznań
le vieux bâtiment (entrée du coté de Plac Wolności)
mercredi le 16 III, 18 h
Les Plaintes amères, chef-d'oeuvre de la méditation chrétienne – voici dans la version française qui « touche aux larmes » – comme avoue un de nos amis français qui a pris part à l'enregistrement du disque.
L'office, composé à Varsovie en 1707 par l'abbé Wawrzyniec Benik, est profondément enraciné dans le sol de la langue et de la culture polonaises. La maison d'édition Dębogóra nous offre la reproduction de la première édition du texte (1707) et la tradction française d'Anna Drzewicka, professeur émérite à l'Université Jagellonne de Cracovie. Sa version cherche à garder la spiritualité et la beauté de cette oeuvre. Accommodée aux mélodies traditionnelles polonaises, elle permet au lecteur francophone de la chanter en français.
La rencontre consacrée aux Plaintes amères en polonais et en français sera organisée par la Bibliothèque Raczynski, avec la participation d'Anna Loba, Wiesław Malinowski (Institut de Philologie Romane UAM), Barbara Judkowiak (Institut de Philologie Polonaise UAM), Jacek Kowalski (Institut d'Histoire de l'art. UAM)
Pendant cette soirée nous voulons vous inviter à chanter ensemble les Plaintes amères en français et en polonais
- - - - - - - - - - - - - - - -
GORZKIE ŻALE i Krótkie Nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu. Arcydzieło polskiej poezji mistycznej ks. Wawrzyńca S. Benika CM. Reprodukcja i edycja pierwodruku z 1707 roku ze zbiorów klasztoru sióstr karmelitanek bosych na Wesołej w Krakowie opracował Jacek Kowalski, Wydawnictwo Dębogóra AD MMXIV
PLAINTES AMÈRES. Gerbe de myrrhe cueillie dans le Jardin de Gethsémani ou méditation douloureuse de l’ amère Passion du Fils de Dieu. Chef-d’ oeuvre de l’ ancienne poésie polonaise, office de la Passion toujours vivant en Pologne. Par l’ abbé Wawrzyniec Benik Varsovie 1707, traduction d’ Anna Drzewicka, Maison d’Édition Dębogóra, Poznań 2016
